,, თუ უწინარეს არა X-XII საუკუნეში განვითარების უმაღლეს დონეს მიაღწია საგალობელმა. რუსეთთან შეერთების შემდეგ 1901 წელს, საქართველომ ავტოკეფალია დაკარგა. ამას სხვა უამრავ უარყოფით მოვლენებთან ერთად მოყვა ისიც, რომ ქართულ ეკლესია-მონასტრებში საგალობლების აღმავლობა ნელ-ნელა მინელდა, ხოლო როდესაც კომუნისტების დიქტატურა დამყარდა, მაშინ საერთოდ შეწყდა” - ივანე ჯავახიშვილი. სწორედაც, ქართულ საეკლესიო გალობას სერიოზული საფრთხე დაემუქრა, რადგან გალობის ზეპირად მცოდნეთა რიცხვი თანდათან კლებულობდა. რუსეთის მმართველობის პირობებში კი ძალიან რთული იყო ამ ხალხისგან საგლობლის ჩაწერა. ამასთანავე, ამ უნიკალური ჰარმონიის მოსასპობად უამრავი მგალობელი გადაასახლეს, უამრავიც დახვრიტეს. მიუხედავად დიდი სირთულეებისა XIX-XX საუკუნეში მოღვაწეობენ ისეთი მგალობლები როგორებიც იყვნენ: კარბელაშვილები, კანდელაკები, დუმბაძეები, ჭალაგანიძე და ა.შ. არტემ ერქომაიშვილი იგონებს : ,,20 წლისა ვიყავი, ფირფიტებზე რომ სიმღერები ჩავწერეთ და იქიდან რომ დავბრუნდით, ერთ საღამოს მამაჩემს წვეულება ჰქონდა. ჩვენთან სტუმრად იყო სახელგანთქმული მგალობელ-მომღერალი მელქისედეკ ნაკაშიძე. მას ძალიან მოეწონა ჩემი ხმა, მუსიკალური მონაცემები და მამაჩემს სთხოვა: გიგო, გამატანე ეს ბიჭი, სიმღერა-გალობას ვასწავლი და კაცს გამოვიყვანო. მამაჩემი დათანხმდა. ასე აღმოვჩნდი მელქისედეკ ნაკაშიძის ოჯახში. ჩემთან ერთად გალობას სწავლო დიმიტრი პატარავა, სამუელ ჩხიკვიშვილი და კიდევ რამდენიმე ახალგაზრდა”. ასე შეისწავლა არტემმა მთელი დუმბაძის კილო და ამ წლები მერე იხსენიება იგი როგორც ,,სრული მგალობელი” იმერეთსა და აღმოსავლეთ საქართველოში, მიუხედავად უამრავი პრობლემისა, ექვთიმე კერესელიძემ უდიდესი საქმე გააკეთა და ქართული საეკლესიო გალობის ნოტებზე გადატანა დაიწყო, რაშიც მას უამრავი ადამიანი ეხმარებოდა, წმ. გაბრიელ ეპისკოპოსითა (ქიქოძე) და ილია ჭავჭავაძით დაწყებული, ანტონ დუმბაძითა და ფილიმონ ქორიძით დამთავრებული. ასეთი პრობლემას ექვთიმე კერესელიძე მრავლად წააწყდა მაგრამ სიცოცხლის უკანასკნელ წლებამდე იბრძოლა ამ საგანძურის დასაცავად. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ექვთიმე ყურადღებას ამახვილებდა ძირითადად გელათის სკოლის საგალობლებზე. გურიაში კი ანტონ დუმბაძესთან გაგზავნა ფ. ქორიძე, რომლისგანაც ფ. ქორიძემ მისგან უამრავი საგალობელი გადაიტანა ნოტებზე, მაგრამ უმრავლესობა მხოლოდ ერთ ხმაში. სწორედ ამ მიზეზების გამო დღესდღეობით შემოქმედის სკოლის არც თუ ისე ბევრი ნიმუშია შემორჩენილი. ამ უნიკალურ ჩანაწერებს შორისაა არტემ ერქომაიშვილის, დიმიტრი პატარავას და ვარლამ სიმონიშვილის მიერ შესრულებული 11 საგალობელი რომელსაც დავით შუღლიაშვილმა პირობითად "11 მარგალიტი უწოდა". ასევე უმნიშვნელოვანესია დიმიტრი პატარავას მიერ ნოტებზე დაწერილი შემოქმედის სკოლის სალხინო და საეკლესიო საგალობლები, რომლებიც დ.პატარავას შვილის, მამია პატარავასა და ანჩისხატის მგალობელთა გუნდის მეშვეობით აღდგა და გამოიცა. საბედნიეროდ, კონსერვატორიამ მოახერხა შემოქმედის სკოლის ბოლო მგალობლის, არტემ ერქომაიშვილის ჩაწერა, რომელმაც გურული საეკლესიო გალობის გადარჩენაში უდიდესი როლი ითამაშა.
1966 წელს, არტემ ერქომაიშვილის გარდაცვალებამდე ზუსტად 1 წლით ადრე, კომპოზიტორმა და ფოლკლორისტმა კახი როსებაშვილმა 79 წლის არტემისგან ჩაიწერა შემოქმედის სკოლის უნიკალური საგალობლები მაგნიტოფირზე. ჩაწერა ორი მაგნიტოფონით შესრულდა; ერთ მაგნიტოფონზე ჩაწერილ პირველ ხმას (თქმას, დამწყებს) ჯერ მეორე ხმა (მოძახილი) და შემდეგ მესამე ხმა (ბანი) დაედებოდა მეორე მაგნიტოფონის გამოყენებით. საგალობელთა სამივე ხმას 79 წლის არტემ ერქომაიშვილი ასრულებს, რადგან გალობის სრულად მცოდნე ამქვეყნად აღარავინ ეგულებოდა. ასეა ჩეწერილი ასზე მეტი საგალობელი შემოქმედის სკოლის უკანასკნელი ,,ბულბულისაგან”. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ არტემი ჩაწერის დროს იშველიებდა პატარა წიგნაკს, სადაც საგალობელთა ტექსტებია თავმოყრილი. საინტერესო ამაში ის არის, რომ ეს ტექსტები შემკულია უცნაური და დღემდე ამოუცნობი ნიშნებით. სწორედ იდენტურ ნიშნებს ვაწყდებით ექვთიმე კერესელიძის წიგნაკშიც, რომელსაც სახელად "ზეპირი გალობა" ჰქვია. ბოლოს კი, ეს საინტერესო ამბავი მინდა დავასრულო ერთი მეტად მნიშვნელოვანი ციტატით, რომელიც ფილიმონ ქორიძეს ეკუთვნის:
